STANOWISKO DEPARTAMENTU PRAWNEGO GŁÓWNEGO INSPEKTORATU PRACY W SPRAWIE DNIA WOLNEGO W ZAMIAN ZA PRACĘ W SOBOTĘ

GPP-501-4560-83-1/10/PE/RP

Odpowiadając na Pani pismo informuję, że zgodnie z art. 151³ Kodeksu pracy pracownikowi, który ze względu na okoliczności przewidziane w art. 151 § 1 Kodeksu pracy (przyczyny uzasadniające pracę w godzinach nadliczbowych tj. prowadzenie akcji ratowniczej, usuwanie awarii, szczególne potrzeby pracodawcy) wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, iż praca w tzw. 6. dniu może być wykonywana w sytuacjach wyjątkowych, tj. dopuszczających pracę w godzinach nadliczbowych. Jest to więc wyjątek od podstawowej zasady, przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, wyrażonej w art. 129 § 1 Kodeksu pracy.

Dlatego w przypadku wykonywania pracy w dniu wolnym od pracy ustawodawca wymaga, aby pracodawca udzielił pracownikowi w zamian innego dnia wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego. Dzień wolny powinien być udzielony w terminie ustalonym z pracownikiem, przy czym przepisy nie precyzują trybu takiego ustalania. Nie została przewidziana również sytuacja, gdyby stronom nie udało się dojść do porozumienia.

Należy jednak podkreślić, że pracodawca nie ma prawa wyboru sposobu rekompensowania pracy w dniu wolnym wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Ustawowo przewidzianą formą jest udzielanie innego dnia wolnego od pracy do czasu zakończenia okresu rozliczeniowego. Nieudzielenie dnia wolnego, o którym mowa w art. 151³ Kodeksu pracy jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika z art. 281 pkt 5 Kodeksu pracy i jest zagrożone karą grzywny.